_____________________________________________________________________________________________________________________________________
icon GDV     GUIDO DE VLIEGHER     icon GDV
_____________________________________________________________________________________________________________________________________

Druivenpluk in 'Champagne'

 

Een perfecte combinatie
van reizen en werken.

 

         Druivenpluk in 'Champagne'

         De wijn 'Champagne'

         Foto's van druif tot champagne

 

         Overzicht van een werkweek

Champagne, ..., het is een feestelijke wijn.
En eens je jouw smaak ontdekt hebt bij één van de kleinere champagne-huizen,
elk met hun eigen stijl, maar daarom niet minder elegant en stijlvol,
wordt het ook een betaalbare drank.
Plots zijn er meer momenten waarbij een flesje geopend wordt..

Of zoals Madame Bollinger eens zei:
"Ik drink hem als ik blij ben en als ik verdriet heb.
Soms drink ik hem als ik alleen ben.
Als ik bezoek heb, schenk ik hem vanzelfsprekend.
Ik neem een klein glaasje als ik geen trek heb 
en drink met volle teugen als ik dat wel heb.
In andere gevallen raak ik hem niet aan, 
of het moet zijn dat ik dorst heb." 

 

De druivenpluk in 'Champagne'

Vaudemange, een rustig dorpje in de Franse champagnestreek. Waar slechts een paar honderd inwoners zijn, er geen enkele winkel, bakker, slager of zelfs geen café te bespeuren valt. Eens per jaar echter is het hier volle activiteit, en gaat de bevolking meer dan verdubbelen. In de tweede helft van september zijn de druiven voldoende rijp om tot champagne verwerkt te worden en start de wijnoogst (la vendange). 

De periode wordt vanuit de champagnewetgeving vastgelegd (zowel begin- als einddatum waartussen er mag geplukt worden). Hiertoe komt men regelmatig stalen van de druiven nemen om het suikergehalte te bepalen. Deze periode verschilt nog eens van dorp tot dorp.  

Reeds vele opeenvolgende jaren ga ik eraan meehelpen bij Pascal Padovani. Gezien ik een liefhebber ben van een wijntje en champagne, lag het voor de hand dat ik daar iets meer zou mee doen. Natuurlijk is het om er te gaan werken, maar door het samengaan van heel wat ‘ongewone’ zaken wordt het een ontspannende afwisseling van het dagdagelijkse. Er is vooreerst het andere land, een andere taal, andere leefgewoonten. Dan is er ook het heel dicht verbonden zijn met de natuur, de verschillende weersomstandigheden aan den lijve ondervinden en het zalig moe zijn na het werk. 

Hoe ziet zo’n werkdag er dan uit ? Om 7 uur worden we in de eetzaal verwacht, waar men zich kan bedienen van koffie of chocolademelk. Daarna wordt er een ‘opwarmertje’ geschonken, namelijk zelfgestookte ‘Marc de Champagne’ (dit is een gedistilleerde drank die men stookt uit de pitjes en schillen van de geperste druiven : 50° ou plus). 

Dan met zijn allen (dit is een groep van 12 personen) in de omgebouwde bestelwagen naar de wijngaard (le vignoble), om 7u30 vangt het werk aan. Na een half uurtje tussen de wijnstokken (la vigne) komt de zon ons vergezellen, deze zonsopgang levert soms heel mooie vergezichten op.

Nog een half uurtje later komt de ‘Patron’ (le vigneron) met een lange tafel en het ontbijt als buffet in open lucht.  Soms kan het dan nog fris zijn en wordt een vuurtje gestookt van de oude wijnstokken die vroeger gerooid werden. 

Na dit ontbijt komt voor het eerst de Camembert op tafel met enkele flessen ‘Coteaux Champenois’ (rode wijn van geselecteerde druiven uit eigen wijngaard). Na een half uur wordt het werk verder gezet.

De tros druiven wordt met een soort snoeischaar (le sécateur) afgeknipt en in een mand (le panier) gelegd, waarin ongeveer 5 kg druiven gaan.  Niet iedereen plukt druiven, want er zijn ook 2 personen (les porteurs) die de volle mandjes weghalen en door lege vervangen.  De druiven worden in een bak (la caisse) gegoten, 10 mandjes per bak.  Met twee volle bakken op een speciaal gebouwde kruiwagen (la brouette) worden deze dan naar beneden gevoerd waar de wagen klaar staat om ze naar de pers (le pressoir) te voeren.  Met 40 bakken is de trommel vol en wordt het proces gestart.

Om 12u30 is het tijd voor het middagmaal, dat in de eetzaal geserveerd wordt (koud voorgerecht, warm hoofdgerecht, opnieuw de Camembert, 'Coteaux Champenois' inbegrepen, nagerecht en koffie).  De middagpauze is tot 14u, waarna het werk hervat wordt tot 17u30, met af en toe een drinkpauze (afhankelijk van de weersomstandigheden, en naar het einde van de dag toe ook wel van de vermoeidheidsgraad).

Dan gaat iedereen vlug in de bestelwagen, want de rit gaat nu vanuit de wijngaard rechtstreeks naar de champagnekelder (wat smaakt dit 1e glas champagne, en het 2e ook, en …, de glazen worden niet geteld). De meeste plukkers wonen in de buurt en gaan 's avonds naar huis, slechts enkele blijven hier overnachten. 

Daarna een warme douche en met het vuil wordt ook alle vermoeidheid weggespoeld. Er is geen tijd voor verveling, want om 19u30 wordt het avondmaal opgediend (warm voorgerecht, warm hoofdgerecht begeleid door de nodige flessen wijn, opnieuw wordt de kaas niet vergeten, dessert, koffie en digestiefje). Dan wordt er bij een glas champagne nog wat nagekaart en de planning voor de volgende dag besproken. 

Na nog een kleine avondwandeling, bij gebrek aan andere ontspanningsmogelijkheden in het dorp, volgt dan de welverdiende nachtrust. 

De duur van de wijnoogst is enigszins afhankelijk van de hoeveelheid druiven, van het weer en van de druivenplukkers zelf, maar is meestal 8 tot 9 dagen. 

Op het einde is er natuurlijk een wijnfeest waarop eerst de afrekening en uitbetaling contant geregeld wordt (en even contant omgezet in flessen champagne om mee te nemen). Dan is er het feestmaal en na een ‘repas complet’ knallen de ganse nacht champagnekurken.

 

De wijn 'Champagne'

Nog een woordje uitleg over de champagne zelf : champagne is een mengwijn, d.w.z. van verschillende jaargangen (daardoor wordt geen jaartal op de fles vermeld).  Uitzondering hierop is de Millésime, die gemaakt is van wijnen uit 1 jaargang (deze worden enkel in de grote oogstjaren gemaakt).

Het is ook een mengeling van verschillende wijnen (van witte druiven – Chardonnay, en van blauwe druiven – Pinot Noir en Meunier). Uitzondering is de ‘Blanc de Blancs’ (enkel van witte druiven) en de ‘Blanc de Noirs’ (enkel van blauwe druiven). De mengverhoudingen verschillen voor iedere champagne en bepalen de smaak ervan (bij champagne ‘Pascal Padovani’ wordt voor het grootste deel de Chardonnay gebruikt en een kleiner deel het druivenras Pinot noir). 

Doordat na het persen de pulp niet in het druivensap gaat, kan er ook van blauwe druiven gewone champagne gemaakt worden (de rode kleur in wijn komt enkel uit de schillen, en wordt hier ook gebruikt om rosé champagne te maken). 

De most gaat voor 1 jaar in roestvrijstalen kuipen waar een eerste gisting plaatsvindt, zoals bij andere wijnen. Deze wordt dan gebotteld en met een voorlopige kurk afgesloten.

Een tweede gisting gebeurt op fles, waarbij het koolzuurgas ontstaat en de belletjes zich vormen.  Na een paar jaar kelder wordt het bezinksel verwijdert (le dégorgement).  Hierna wordt de fles terug aangevuld (dosage) en tevens wordt hierbij de smaak bepaald (door aanvulling met champagne en siroop van rietsuiker): extra brut, brut, extra dry, sec, demi-sec en doux, waarvan brut (minder dan 15 gr restsuiker per liter) het grootste marktaandeel inneemt, gevolgd door demi-sec (tussen 33 en 50 gr restsuiker per liter), de andere komen zelden op de markt
Dan wordt de fles met de definitieve kurk (le bouchon) afgesloten en met een metalen netje (le muselet) vastgemaakt.

Champagne behoudt ongeveer 5 jaar zijn beste kwaliteit na het verwijderen van het bezinksel (alhoewel toch een smaakevolutie optreedt).

Vaudemange ligt in 'Montagne de Reims', het gebied binnen de driehoek Epernay - Reims - Chalons-en-Champagne (de streek waar de betere champagne vandaan komt).  Zeventien gemeenten mogen ‘Grand Cru’ op het etiket vermelden, en een aantal andere ‘Premier Cru’, waaronder ook Vaudemange. Verder is er geen classificatie.  
Doordat de grote merknamen hun Champagne maken met druiven uit zowat de gehele Champagnestreek staat er zelden een classificatie op hun etiket.  Want 'Premier Cru' mag enkel vermeldt worden als de druiven voor 100% uit deze gemeenten komen.

Op het etiket komen ook nog 2 letters voor, gevolgd door een nummer die de 'champagnemaker' identificiëren.  De voornaamste zijn :
- RM (récoltant-manipulant).  Een champagneboer die de volledige oogst uit eigen wijngaarden haalt en in zijn eigen kelders champagne maakt, dit zijn meestal de kleinere en middelgrote champagnehuizen die dikwijls heel mooie champagnes op de markt brengen.
- NM (négociant-manipulant).  Dit champagnehuis oogst en/of koopt druiven, most of basiswijnen van kleine champagneboeren en verwerkt ze in zijn kelders tot champagne.  Hieronder vallen vooral middelgrote en grote champagnehuizen (ook de grote merknamen), gezien ze meestal slechts een klein deel van hun druiven uit eigen wijngaarden halen.
- RC (récoltant-coopérateur). Een champagneboer die zijn druiven aflevert aan een coöperatieve en dan wijn terugneemt om hem aan zijn eigen klanten te verkopen.

Leuk zijn ook de namen die voor de verschillende formaten van flessen gebruikt worden :
- Démi bouteille (inhoud van ½ fles = 37,5 cl)
- Bouteille (inhoud van 1 fles = 75 cl)
- Magnum (inhoud van 2 flessen = 1,50 l)
- Jeroboam (inhoud van 4 flessen = 3 l)
- Mathusalem (inhoud van 8 flessen = 6 l)
- Salmanazar (inhoud van 12 flessen = 9 l)
- Balthazar (inhoud van 16 flessen = 12 l)
- Nebuchadnezzar (inhoud van 20 flessen = 15 l)
Maar het zijn slechts de eerste drie formaten die op de markt verkrijgbaar zijn, de andere formaten meestal op bestelling.

Champagne is het ideale aperitief,  maar smaakt ook uitstekend na een uitgebreide maaltijd.  Steeds fris schenken, serveren tussen 6 en 9°C.

 

Guido De Vliegher

 

Van druif tot champagne

 

Vendange 2004 004.jpg (1074324 bytes)

      Pascal Padovani      Champagne Premier Cru Vaudemange

 

Van druif tot champagne 1.jpg (494589 bytes)

Ontbijtbuffet, tussen de wijngaarden

 

Van druif tot champagne 5.jpg (602613 bytes)

Het 'plukken' van de druiven (Chardonnay)

 

Van druif tot champagne 8.jpg (192210 bytes)

Manden vol druiven, klaar voor de pers  (Pinot Noir)

 

Van druif tot champagne 6.jpg (461969 bytes)

Het kan niet altijd 'Champagne' zijn

 

Van druif tot champagne.jpg (327942 bytes)

Manueel bewerken van de flessen champagne

 

Van druif tot champagne 2.jpg (536878 bytes)

Zelfde proces, maar met trommels gaat het vlugger

 

Van druif tot champagne 7.jpg (65276 bytes)

Het is verdient, ons dagelijks glaasje na het werk

 

Vendange 2004 016.jpg (869767 bytes)

Champagne  Brut,   Demi-sec,   Rosé  en  Cuvée de Prestige

Foto's.JPG (16172 bytes)

Home Page    <<  www.guidodevliegher.be  >>   Startpagina