De tuin is niet zomaar een verzameling van planten, maar hij heeft vele functies te vervullen en kan talloze vormen aannemen, afhankelijk van de beschikbare ruimte, de structuur van het terrein, de wensen van zijn eigenaar.  Mijn tuin is als het ware een uitbreiding van het huis, een aantal buitenkamers.

Het terras is in de zomer de meest gebruikte plaats om te wonen, om er te eten, om vrienden te ontvangen.  Zowel vanuit de keuken als vanuit de woonplaats is een schuifraam dat rechtstreeks toegang geeft tot het terras.  Het vormt op warme dagen een verlengde van beide plaatsen.

Aan de overkant is het terras begrensd door een waterpartij, die heel rustgevend en boeiend is.  Ernaast loopt een pad tussen de lavendel, en kom je onder de schaduw van een paar bomen langs een barbecue, die op rustige zomerdagen de keuken vervangt.  Verder loopt dit pad achter de vijver en eindigt bij een houten terras met zitbank aan de rand van een moeras.  Dit alles nodigt uit om er een boek te gaan lezen of er eens rustig te genieten van de tuin en de natuur.

Aan de andere kant van het wandelpad is een kruidentuin aangelegd: een ruitvormig park, verdeeld in driehoeken en afgelijnd door buxushaagjes.  Dicht bij de keukendeur, heel praktisch en onmisbaar als je graag kookt en de smaak van  verse tuinkruiden te pakken hebt.  Erachter is een ouderwets moestuintje voorzien.  Is het niet zalig als je er regelmatig een slaatje, radijzen, erwtjes, een wortel, tomaten, boontjes of spinazie kunt gaan halen, om de rabarberstruik niet te vergeten.

Een ander element in de tuin is een plaats voor beweging, meestal is dit een prachtig gazon.  Ikzelf vind het onderhoud ervan nogal bindend en heb daarom geen grasveld voorzien.  Wel is er een gravelplein waar regelmatig badminton, pétanque of tafeltennis gespeeld worden.  Naast dit pleintje is zowel links als rechts een zithoek, om er als toeschouwer te genieten of om eens zalig niets te doen.  Aan de ene kant is alles opgebouwd rond bollen en cirkels, door vormsnoei van buxus en ligustrum,  door de gemetste waterput, het pad rond de buxus en een cirkelvormig pleintje in Vlaamse kasseien, de zitjes zijn uit arduin en steenblokken gemaakt.  De andere kant is aangelegd als een wandelpad door een bosje, met struiken, enkele lage en verder een paar hoge bomen.  Het pad is bedekt met boomschors om onkruid minder kans te geven.  Het slingert zich tussen de bodembedekkers en het groen dat in de schaduw groeit.   De zitjes zijn hier afgezaagde boomstammen die perfect in de omgeving passen.

Ik heb gekozen voor een natuurlijke tuin (ook wel eens wilde tuin genoemd), alhoewel deze toch onder controle gehouden wordt.  Door deze natuurlijke aanpak heeft onkruid minder kans, en kan je het als een arbeidsvriendelijke tuin beschouwen.  Een tuin zonder onderhoud bestaat helemaal niet, en als het werk in de tuin je geen voldoening geeft, kies je beter voor een huis zonder tuintje.  Zelfs van het onderhouden van de tuin moet je kunnen genieten, een tuin leeft en is nooit af, verder afwerken en aanpassen is voor mij ontspanning in open lucht.  Je krijgt nog binding met de verschillende seizoenen en leeft zo met de natuur mee.  Het is voor mij ook een aanleiding om sommige dieren en planten eens nader te bestuderen.  Zoals de groene en bonte specht die regelmatige bezoekers zijn, het leven van de steur (die in de vijver ondertussen de lengte van 1 m nadert).  De levensloop van het koolwitje (van rups tot vlinder) en van enkele planten die hierbij een belangrijke rol spelen.  Zo leer je belangstelling hebben voor de eenvoudige dingen rondom ons, en besef je meer en meer dat geluk hier gemakkelijker te vinden is dan in grote, dure of spectaculaire ondernemingen.

Wat is er dan anders aan zo’n natuurlijke tuin ?  Vooreerst komen er alleen planten in die er zich goed thuis voelen (dit hoeven niet allemaal inheemse te zijn, sommige exotische planten passen zich ook heel goed aan als die juist gekozen zijn).  Het is dus interessant om de natuurlijke groeiplaats van de planten te kennen, en de eisen die ze stellen.  Bemesten is al helemaal niet nodig, die groeien zo voldoende.  De natuur laat nooit een vruchtbaar plekje kaal, dus in mijn tuin is alles dat niet verhard is begroeid met bomen, struiken, planten en bodembedekkers.  Doordat het om een zure grond gaat, komen er ook wel mossen voor.  Het is velen onbekend hoeveel soorten hiervan bestaan, en ook hoe mooi deze kunnen zijn als ze hun natuurlijke weg mogen gaan.  Een groot voordeel is dat het onderhoud hierdoor sterk beperkt wordt.  De planten vechten het onderling wel uit hoever ze mogen groeien.  Het werk in de tuin bestaat in hoofdzaak uit het snoeien en binnen de perken houden van bepaalde struiken, of enkele planten verwijderen als deze te sterk aanwezig zijn.

Niets moet nú gedaan worden, het kan morgen, volgende week of zelfs volgende maand ook nog.  Dit geeft een veel vrijer gevoel en maakt het onderhoud van de tuin ook aangenamer.

Water in de tuin is een grote aanwinst, gezien er zo een meer gevarieerde natuurlijke biotoop ontstaat.  Dit lokt dan heel wat dieren, zodat er steeds wel iets te beleven valt.  De waterpartij is in twee delen opgebouwd die met mekaar in verbinding staan.  Het eerste deel is een vijver die met een verhoogde rand gemetst is en hierdoor op verschillende plaatsen als zitbank kan gebruikt worden.  Hierin zwemmen de vissen in alle vrijheid rond, want door de constructie heeft de reiger geen vat op de diertjes, alhoewel hij regelmatig een bezoekje brengt (in de buurt leeft één van de grootste reigerkolonies van België), prachtige vogels maar heel schuw.  Ernaast ligt een moeras dat heel wat taken vervult.  De belangrijkste is filteren van het water.  Aan de ene kant wordt het water uit het moeras naar de vijver gepompt, terwijl het via de overloop van de vijver aan de andere kant er weer inloopt (er is ook nog een extern systeem met vlotter, dat met een pomp vanuit de boorput, het waterpeil in de zomer constant houdt).

Het water stroomt dwars door het moeras, tussen de waterplanten die de voedingstoffen opnemen, langs de waterslakken die zich voeden met algen, en hiermee het water zuiveren op een natuurlijke wijze.

Een andere taak is de huisvesting van heel wat diertjes, zowel in als rond het water.  De levenscyclus van de libel is mooi om te volgen : in het voorjaar zwemmen ze rond in het moeras en lijken wel garnalen ; in het begin van de zomer kruipen ze langs een rietstengel of plant omhoog en hangen er als het ware te drogen, ze kruipen langzaam uit hun harnas, en komen na een paar uur als libel te voorschijn.  Op het einde van de zomer vliegen ze dan als helikopters boven het moeras om er hun eitjes te leggen.

Kikkers hoef je er helemaal niet in te steken, die komen vanzelf wel.  Heel wat eitjes van de vissen komen ook via de overloop van de vijver in het moeras terecht.  Na de eerste warme dagen krioelt het van de jonge visjes in het moeras, die dan later als voer voor andere dieren verdwijnen.  Hier heeft de reiger wel succes, ook de kat van de buren komt soms langs om te vissen en met heel wat geduld en een aangeboren jachtinstinct lukt het haar wel.

Sproeistoffen en chemische middelen worden tot het uiterste beperkt (enkel de oprit die uit natuursteen schilfers bestaat wordt onkruidvrij gehouden en de moestuin wordt wel eens van kunstmeststof voorzien).  Het is niet te vermijden dat er eens venijn op de rozen zit, maar het is mooi om de natuur zijn werk te laten doen, want korte tijd erna zie je de lieveheerbeestjes en spinnen zo toenemen.  Deze zijn dan op hun beurt voedsel voor de kikkers en vogels.  Zo wordt de tuin een klein paradijs, mede door de vele vlinders die de bloeiende planten komen bezoeken, of de meikever die ’s avonds plots uit het niets op de tafel landt.

Het is vooral belangrijk om zo weinig mogelijk in te grijpen, zodat de natuurlijke keten niet verbroken wordt.  Genieten van de tuin en alles wat erin gebeurt is één van de belangrijkste bezigheden.

Een goed aangelegde tuin kan al onze zintuigen bewegen.  Het is duidelijk dat het ‘zicht’ hier heel goed aan bod komt.  Ieder seizoen ziet de tuin er dan ook totaal anders uit.  In de lente komen reeds vroeg de bollen tot bloei en brengen heel wat kleur na de winter.  In de zomer krijgt groen in alle schakeringen de bovenhand, ieder hoekje aangevuld met een eigen kleurenpallet (geen allegaartje van kleuren, maar enkel verwante kleuren of complementaire kleuren samen).  De herfst is onweerstaanbaar mooi als de bladeren gaan verkleuren en planten mooie zaaddozen of bloeiwijzen achterlaten.  De winter heeft dan zijn eigen charmes met de silhouetten van bomen en struiken, die af en toe met een wit laagje bedekt zijn.

Op de ‘geur’ is ook speciaal gelet, enkele planten gaan bij het bloeien aangename geuren verspreiden.  Sommige doen dit reeds ‘s morgens, andere overdag, de meeste ‘s avonds, zodat het terras gevuld is met een heerlijk parfum.  Nog andere planten laten die geur pas vrij bij het aanraken, zaak is dan om deze zo te planten dat je er bijna niet naast kunt gaan, of er zelfs gewoon op trapt.

Het ‘gehoor’ wordt hier via verschillende wegen bediend.  Eerst is er het water dat op de achtergrond uit een kruik in de vijver valt, en vooraan over enkele stenen terug in het moeras stroomt.  Heel wat uiteenlopende geluiden komen van de vele bewoners van de tuin, het gekwaak van de kikker, het gefluit van de vogels, het snuffelen van een egel of de vis die opspringt om een mug te vangen.  Tenslotte zijn er ook nog enkele planten die met behulp van de wind een aangenaam geritsel laten horen.

Met het ‘gevoel’ is het duidelijk dat je dit vanuit je luie zetel moeilijk gewaar wordt.  Maar als je door de tuin wandelt is het plezierig om een aantal planten aan te raken, sommige voelen zijdeachtig en fluweelzacht aan, enkele bomen hebben speciaal ruwe schors terwijl andere een spiegelgladde bast hebben.

Voor de ‘smaak’ tenslotte staan er planten tussen waarvan de bessen of vruchten eetbaar zijn, er is een plekje voor groenten en een kruidentuin voorzien.  Verder kan je nog een appel plukken en hazelnoten of kastanjes rapen.

Dit alles samen maakt een tuin heel boeiend, vol afwisseling, iedere dag dezelfde tuin maar toch zo anders.  Hij is er om gebruikt te worden, hij geeft me iedere dag het gevoel van op reis te zijn, op reis in mijn eigen tuin.